GELİŞEN TEKNOLOJİNİN ORTAYA ÇIKARDIĞI YENİ TANIMLA “GRİ YAKA ÇALIŞAN”

Bilindiği gibi, Beyaz ve Mavi Yaka ayırımı, sanayileşme ve teknolojinin gelişimi ile çalışma literatürüne girmiş bir tanımlamadır. Bu tanımlama ile çalışanlar, almış oldukları eğitim, Teknik beceri, yaptıkları iş ve işi görme biçimlerine göre Mavi ve Beyaz olarak tanımlanmışlardır.

Geçmiş olduğumuz yakın dönemlere kadar, İNKA Personel arayışlarında çalışanlar bu iki tanımlamaya göre belirleniyorlarsa da, son dönemlerde, gelişen ve değişen iş potansiyeli, iş görümü ve ara eğitim modellerinin devreye girmesi ile birlikte, özellikle Gelişmiş ülkelerde bu MAVİ ve BEYAZ Yaka Çalışan ayırımına bir üçüncü yaka çalışan pozisyonu ilave edilmiştir. Bunun adına da GRİ YAKA denilmektedir. 

Çalışanı üç kategoriye ayıran bu değişim, MAVİ, BEYAZ ve GRİ Yakanın tanımı ve Özelliklerinden kaynaklanmaktadır.

Günümüzde; 

Beyaz Yaka Tanımı; Ofis, banka, hastane, eğitim birimi, vb.  Diğer masa başı işlerde çalışan kişiler için, kullanılmakta iken, 

Mavi Yaka Tanımı; Üretim hatlarında, fabrikalarda, şantiyelerde ve diğer manuel işlerde çalışan kişiler için kullanılırken,

Gri Yaka Tanımı; Üretim Sektörüne bazı teknoloji ve becerilerin girmesi ile, ortaya çıkan,Mavi ve beyaz yaka arasında kalan, her iki kategoriden de unsurlara sahip olan kişiler için kullanılmaktadır.

Bütün bu ayırımın nedeni ise; istihdam edilecek olan çalışanın sahip oldukları özelliklerdir.

ÖRNEĞİN;

• Beyaz Yaka Çalışanlarda aranılan özellikler, zihinsel beceri ve bilgi birikimlerini kullanacak olmaları gerektiğinden, Yüksek Eğitimli olmaları gerekirken;

ÖRNEĞİN Aşağıdaki Çalışma Alanlarını Beyaz Yaka Alanları Olarak Tanımlayabiliriz.

• MEMURLAR,
• MÜHENDİSLER,
• MİMARLAR,
• DOKTORLAR,
• AVUKATLAR,
• ÖĞRETMENLER,
•  İKTİSATCILAR,
• PAZARLAMACILAR
• YAZILIMCILAR,

•             Mavi Yaka Çalışanlarda aranılan özellikler ise, daha çok, bedensel güç kullanacaklarından, güçlü olmaları ve el becerilerine sahip olmaları aranmaktadır. Bu nedenle de bu gibi kişilerde, eğitim daha az önem arz etmektedir.

ÖRNEĞİN; Aşağıdaki Çalışma Alanlarını Mavi Yaka Alanları Olarak Tanımlayabiliriz.

• FABRİKA ÜRETİM İŞÇİLERİ,
• YAPI İNŞAAT İŞÇİLERİ,
• TAMİR VE BAKIM İŞÇİLERİ,
• TESİSATCI VE ELEKTRİKCİLER.   
• Gri Yaka Çalışanlarda aranılan özellikler Zaman ve süreç içerisinde, iş potansiyelinin hem bedensel hem de zihinsel beceri gerektirdiğinin ortaya çıkması ile birlikte ortaya bu iki mesleğin karışımı ile üçüncü bir kategori ayırımı girmiştir ki, bunun adına da günümüzde, Gri Yaka Çalışan denilmektedir.Bunları da

ÖRNEĞİN; Aşağıdaki Çalışma Alanlarını GRİ Yaka Alanları Olarak Tanımlayabiliriz.

• İSG TEKNİSYENİ
•  LABORATUVAR TEKNİSYENİ
• ÇEVRE TEKNİSYENLERİ,
• SAĞLIK TEKNİSYENLERİ,
• DİĞER SAĞLIK ELEMANLARI,
• POLİSLER,
• BEKÇİLER,
• İTFAİYECİLER,
• HEMŞİRELER,
• SATIŞ TEMCİLCİLERİ,
• USTABAŞILAR,
• PİLOTLAR,
• DENETCİLER olarak sayabiliriz.  

Bu çalışanların birbiriyle olan farklılıklarını bir tablo üzerinden gösterecek olursak aşağıda ki gibi dizayn etmemiz mümkün olabilecektir.

Ancak; Unutulmamalıdır ki, yukarıda yer alan kategoriler her zaman net değildir. Bazı Meslekler birden çok kategoriye girebilmektedir. Buna karşın yakın zamanda DETİS http://www.isgcv.com/    olarak şuna tanık olmaktayız ki, teknolojinin gelişmesi ve iş dünyasının değişimi ile birlikte GRİ YAKA ÇALIŞANLARIN SAYISI ARTMAKTADIR.

Bu durum; İş dünyasında özellikle teknolojiye dayalı olarak meydana gelen değişim sürecinde, BEYAZ, MAVİ ve GRİ Yaka arasındaki geçişlerden kaynaklanmaktadır. Bu terimler hem bedensel hem de zihinsel becerilerini kullanan, teknik bilgi ve becerilere sahip olan çalışanları tanımlamak için kullanılmaktadır.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME;

Konuya İnsan Kaynakları http://www.isgcv.com/ ve Özellikle de ÖZEL İstihdam Büroları https://detamistihdam.com/ bağlamında yaklaştığımızda, 

1. Teknolojinin Gelişmesi, yeni yeni, iş ve meslek dallarının ortaya çıkması ile birlikte   iş dünyasında ki değişimi çok iyi takip ederek, Gri Yaka çalışan sayılarının artacak olması nedeniyle, İNKA ve ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARININ ortaya çıkan GRİ YAKA KATEGORİSİNİ dikkate alarak,çalışmalarını bu çerçevede yapması, portföy ve uygulamalarını bu kategoriye göre tasnif etmelerinin doğru olacağı,

• Yine Önümüzde ki günlerde, GRİ YAKA Çalışan kategorisinde yer alan kişilerin Özellikle ÜRETİM ve HİZMET SEKTÖRLERİNDEN Önemli roller alacaklarını dikkate alarak, Data banklarını bu meslek mensupları üzerinde genişletmelerinin kendileri için farklılık yaratacağı,  

• GRİ YAKA Kategorisinin hem teknik becerilere hem de zihinsel becerilere sahip olan bir çalışan kesiminden olmaları nedeniyle, bu çalışanların birçok işveren için çekisi bir seçenek haline geleceği gözden ırak tutulması gerektiği görüş ve kanaatini taşımaktayız.

Dr. İbrahim OĞUR

İş Hukuku Uzmanı

E. Baş İş Müfettişi