YEMEK YARDIMLARININ PRİME TABİ TUTULMA ŞEKLİNE İLİŞKİN YENİ UYGULAMA

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97 nci maddesinin yedinci fıkrasının (a) bendinin Danıştay Onuncu Dairesinin 8/5/2024 tarihli ve E.:2023/170; K.:2024/1853 sayılı kararıyla iptal edildiği daha önce açıklanmış idi.

Danıştay’ın iptal kararı üzerine söz konusu 97 nci maddenin (a) fıkrasında yapılan değişiklik 02.12.2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış bulunmaktadır.

Maddede yapılan düzenlemede, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, sigortalıya yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin  nakit olarak ya da yemek hizmetinin alınması dışında kullanılabilecek yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla sağlanması halinde, fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen  tutarının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunulacak tutarını aşmayan kısmının prime esas kazanca dahil edilmeyeceği öngörülmüştür. 

Buna göre, gerek Danıştay kararı ve gerekse bu karar üzerine yönetmelikte yapılan düzenleme uyarınca;

1- İşverenin   sigortalıya   işyeri   veya   müştemilatında   kendi  imkanlarıyla  (kendi   aldığı malzemelerle işyeri mutfağında yemek yapması suretiyle) yemek vermesi halinde, söz konusu yemek yardımı “ayni yardım” kapsamında değerlendirilecek ve şimdiye kadar olduğu gibi prime tabi tutulmayacaktır.

2- İşverenin sigortalıya yine işyeri veya müştemilatında ve fakat 3. kişiden (yemek firmaları vb.) hizmet alımı suretiyle yemek vermesi halinde, söz konusu yemek yardımı “ayni yardım” kapsamında değerlendirilecek ve prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

3- İşverenin sigortalıya işyeri veya müştemilatı dışında, 3. kişilere ait restaurant ve bunun gibi yerlerde yemek vermesi ve söz konusu yemek bedelini 3. kişilere fatura karşılığında nakden ödemesi halinde, söz konusu yemek yardımının da “ayni yardım” kapsamında değerlendirilerek yine prime tabi tutulmaması gerekmektedir.

4- İşverenin sigortalıya işyeri veya müştemilatında ya da dışarda hiçbir surette fiilen yemek vermeyip yemek bedelini sigortalıya nakden ödemesi halinde, yemek yardımı “ayni yardım” değil, “nakdi yardım” olarak değerlendirilecektir. Bu durumda, söz konusu nakdi yardımın,  Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek kısmı (Kurum Yönetim Kurulunun 17/11/2022 tarihli ve 2022/323 sayılı kararıyla günlük brüt asgari ücretin % 23,65’i) prime esas kazanca tabi tutulamayacak, ancak bu tutarı aşan kısmı sigorta primine tâbi olacaktır.

5- İşverenin sigortalıya işyeri veya müştemilatı dışında, 3. kişilere ait restaurant ve bunun gibi yerlerde yemek vermesi ve söz konusu yemek bedelini sigortalıya yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla ödemesi halinde, ikili bir ayrıma gidilmesi gerekmektedir.

Buna göre, 

a) Yemek kartı/çeki/kuponunun, yemek bedelinin ödenmesi dışında hiçbir mecrada ve -nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde- başka hiçbir amaçla kullanılamaması halinde, bahse konu yemek yardımının sosyal yardım niteliğini koruması ve işçiye emeği karşılığı verilen ücret ya da yan ödemeler vasfını taşımaması nedeniyle “ayni yardım” kapsamında değerlendirilerek yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutarın prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekecektir.

Ancak, yemek kartı/çeki/kuponunun, yemek bedelinin ödenmesi  dışında başka mecralarda ve yemek bedeli ödeme dışında -nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde- başka amaçlarla kullanılması halinde,  bahse konu yemek yardımının “nakdi yardım” kapsamında değerlendirilmesi ve davalı Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek kısmının (Kurum Yönetim Kurulunun 17/11/2022 tarihli ve 2022/323 sayılı kararıyla günlük brüt asgari  ücretin % 23,65’inin) prime esas kazanca tabi tutulmaması, bu tutarı aşan kısmının ise sigorta primine tâbi olması gerekecektir.

6- Danıştay’ın 2024/Mayıs ayında verdiği kararın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca verilen onama kararının Kuruma hangi tarihte tebliğ ettiği bilinmemekle birlikte, bu tarihin 01.01.2025 tarihinden önceki bir tarih olduğu kuvvetle muhtemel olduğundan, yukarıda belirtilen ve Danıştay’ca verilen karara paralel olan uygulamanın yılbaşından önce uygulamaya başlanması gerekecektir.  

Ancak, yönetmelik değişikliği Resmi Gazetede yayımını izleyen aybaşında yürürlüğe gireceğinden, yönetmelik hükmü 01.01.2025 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacaktır.

Diğer taraftan, Danıştay kararı açık ve Kurumu bağlayıcı nitelikte olduğu halde,Yönetmelik metni çeşitli kesimlerce farklı yorumlandığından, bu hususta Kurumca hazır olduğu bildirilen genelgenin beklenilmesinde yarar görülmektedir.

      04.12.2024      

       Hadi EYCE

      SGK Uzmanı