İŞ SAĞLĞI VE GÜVELİĞİ PROFESYONELLERİ TARAFINDAN İŞYERLERİNDE COVİD 19 VİRÜSÜNE KARŞI ALINACAK TEDBİRLER

GİRİŞ:

Değerli Okurlarımız; Bilindiği üzere, CORONAVİRUS Hastalığı 2019 (COVID-19), SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu bir solunum hastalığıdır.2020 yılı Ocak ayından bu yana dünyamız tüm insanlık için büyük bir tehlike arz eden bu virüse karşı yoğun bir mücadele vermektedir.  PANDEMİ ( Bulaşıcı  ) olarak ilan edilen salgının, ülke ekonomilerini olumsuz etkilediği ortadadır. Özellikle küresel dünya ekonomisinde birbirine bütünleşmiş olmuş sektörlerin birisinde meydana gelen bir aksaklık, bir tıkanma tüm sektördeki tedarik akışını etkilemektedir.

31. MART 2020 Tarihi itibariyle bugün gelinen noktada, Seyahat, Ticaret, Turizm, Konaklama, Eğlence, Yiyecek, İçecek, Ulaşım, Eğitim ve finansal piyasalar başta olmak üzere hemen hemen bütün sektörlerde iş akışı tamamen durmuş ve günlük yaşamın tüm yönleri etkilenmiştir.

Bu makalemizde, İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmeti ile bu hizmetin yürütümünde, işyerinde yapılan faaliyetlere indeksli olarak gerçekleştirilecek RİSK DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI kapsamında zorunlu olarak yapılması gereken EĞİTİM, DENETİM, ÖLÇME DEĞERLENDİRME, PERİYODİK KONTROL vb. diğer, zorunlu hizmetlerin yürütülmesinde İSG PROFESYONELLERİNE olan ihtiyacın neden bir kat daha artığını açıklamaya çalışacağız.

1. COVİT -19 NASIL YAYILIR

COVID-19 olan biri öksürdüğünde veya nefes verdiğinde ENFEKTE sıvı damlacıkları bırakır. Bunların çoğu damlacıklar yakındaki yüzeylere ve masalara, masalara veya telefonlara benzer nesnelere düşer.

İnsanların, COVID-19 konta minesinin bulaşmış olduğu bu yüzeylere veya nesnelere dokunması ve akabinde elleriyle gözlerine, burnuna veya ağzına dokunması ile bulaşır.

Eğer COVID-19 olan bir kişinin bir metre yakınında duran birisi varsa bu virüsü, ENFEKTE olmuş bu kişinin Nefesi ile veya öksürmesi sonucunda ağzından çıkacak damlacıklarla alır.

COVID-19 ‘ da bir grip olduğu için gribe benzer şekilde yayılır. Çoğu kişi, tıpkı normal Grip vakalarından olduğu gibi, COVID-19 ‘ u da hafif semptomlarla yaşayıp iyileşmesine karşın,  bazıları için bu durum ciddi hastalık ve hastane bakımı gerektirebilir. Bu gibi vakalarda, Ciddi hastalık riski yaşla birlikte artmaktadır. Özellikle: 40 yaşın üzerindeki insanlar bu hastalığa karşı, 40 yaşın altındakilerden daha savunmasız durumdadırlar.

Diğer yandan; Bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar, diyabet, kalp ve akciğer hastalığı gibi hastalıkları bulunan kişiler COVİT 19 VİRÜSÜNE karşı daha savunmasız durumdadırlar.

Şimdi hep beraber;

• COVID-19’un işyerinizde yayılmasını önlemenin basit yollarını
• İşyerinizde düzenleyeceğiniz Toplantı ve etkinliklerde COVID-19 risklerini nasıl yöneteceğinizi
• seyahat ederken nelere dikkat etmemiz gerektiğini,
• COVID-19’un işyerinize girmesi durumunda işyerinizde neler yapmanız gerektiğini

Gözden geçirelim.

1. COVID-19’UN İŞYERİNİZDE YAYILMASINI ÖNLEMENİN BASİT YOLLARI

Aşağıda belirteceğimiz düşük maliyetli önlemler, işyerinizdeki soğuk algınlığı gibi enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olacaktır.

1. Sağlık ve Güvenlik Planı Yapın.

Gribin yayılmasında Böcekler önemli bir rol oynamaktadır.  Bahar aylarının gelmesi ile birlikte böcekler yaşantımızda daha fazla yer edineceklerdir. Öncelikle, Bu böceklerden, müşterilerinizi, yüklenicilerinizi ve çalışanlarınızı korumalısınız.

Esasen,  İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlık çalışmalarında, böcekler aracılığıyla insanlara bulaşma ihtimali olan İNFLUENZA (Grip) PANDEMİLERİ (Salgın) için Sağlık Planı yapılması bir zorunluluktur.  Bu nedenle; COVID-19 Ülkemize gelmemiş olsaydı dahi, işverenlerin bu NORMAL GRUP vakalarına karşı tedbir almaları gerekmekteydi.  Eğer yapmamışlarsa bunu acilen şimdi başlamalıdırlar. Çünkü yapılacak bu çalışma sonucunda,  Geleneksel GRİP Vakaları nedeniyle oluşacak hastalığın iş günü kayıplarına yol açmasının önüne geçilecektir.

İSG Profesyonellerinin COVID-19 salgın koşullarının ÇALIŞANLAR, MÜŞTERİLER ve HALK üzerindeki etkisini azaltmak için, işyerlerinde daha önce yapmış oldukları “ Sağlık ve Güvenlik Planını”  COVID-19 ile mücadelede çerçevesinde revize etmesi, güncellemesi gerekmektedir.  Yapılacak en önemli hususlardan birisi budur.

Sağlık Ve Güvenlik Planında özellikle aşağıda yer alan meslek grupları söz konusu ise, bu grupların korunması için özel korunma yöntemleri uygulayın

• COVID-19’ dan etkilenen hastaların taşınmasında görev alan ambulans hizmeti sağlayıcıları,
• Hastanelerde çalışan personel: Acil, yoğun bakım, göğüs ve enfeksiyon hastalıkları bölümleri,
• COVID-19’ hastalarında tanı ve tedavi prosedürleri uygulayan personel,
• COVID-19’ salgınının ortaya çıktığı diğer bakım hizmetleri ve kurumlarında çalışan personel.

Yalnızca bu hizmetlerde çalışan sağlık personelleri değil, bu hizmetlerde görev alan lojistik, temizlik ve mesleki bulaşma ihtimali olan tüm çalışanlar da bu planda özel olarak korunacaklara dahil edilmelidir.

Not: Bilindiği gibi, Yargıtay domuz gribini (H1N1) iş kazası saymıştı. Covid-19 (yeni koronavirüs) işyerinde ya da işverence yurt içi ya da yurt dışı görevlendirmeleri sırasında bulaşırsa yine iş kazası sayılacaktır.(21. Hukuk Dairesi         2018/5018 E.  ,  2019/2931 K.)

2. İş yerlerinizin temiz ve sağlıklı (Sağlıklı) olduğundan emin olun

• Tüm Yüzeyler (örneğin masalar ve tablolar) ve nesneler (örneğin; Telefonlar, klavyeler) düzenli olarak dezenfektan malzeme ile silinmelidir, Çünkü çalışanlar ve müşteriler tarafından temas edilecek, yüzeylerdeki kirlenme COVID-19’un yayılmasının ana yollarıdır.
• Çalışanlara, yüklenici ve müşterilere düzenli ve kapsamlı el yıkamayı teşvik edin. Dezenfektan el ovma dağıtıcılarını işyerinin çevresindeki önemli yerlere koyun. Emin olmak için kontrol formları oluşturun ve bıraktığınız Dezenfektanların boşalıp boşalmadığını sürekli kontrol edin, boşalanları doldurun.
• El yıkamayı teşvik eden posterleri işyerine asın. Bu hususta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından bastırılmış çeşitli posterler bulunmaktadır. Bunları ücretsiz olarak isteyebilirsiniz. Veya dilerseniz bu hususta DETAM GRUP sizlere yardımcı olacaktır.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonellerinden bu hususta eğitim alınız ( Uygulamalı eğitimler bu süreçte durdurulduğu için Uzaktan Eğitim sistemi ile bu eğitimleri alabilirsiniz. (detam.com.tr.)

3. Çalışanlarınıza Sağlıklı solunum alınma metotlarını tanıtıp, onları teşvik edin

• İşyerine Solunum hijyenini gösteren, destekleyen posterleri asın.
• iş sağlığı ve güvenliği görevlilerinden rehberlik, bilgilendirme hizmeti alınız.
• Çünkü COVID-19‘un yayılma yollarından biriside solunum ile ilgili davranışlardır.
• Bu hususta Uzaktan eğitim sistemi ile toplantılarda yapınız ve tatbikatlar gerçekleştiriniz.

4. İş Seyahatlerini zorunlu olmadıkça yaptırmayın,

Zorunlu iş seyahatlerine çıkmadan önce çalışanlara ve yüklenicilere Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bilimi Komisyonunca belirlenmiş l seyahat tavsiyelerine başvurmalarını söyleyin.

5. COVID-19 ‘ un Yaygın olduğu bu süreçte Uzaktan Çalışma/Home Ofis Metotlarını Uygulayın

COVID-19 gün itibariyle yaygınlaşmıştır. Bu bağlamda, çalışanlarınıza, yüklenicilerinize ve müşterilerinize, hafif öksürük veya düşük dereceli ateşi (37.3 C veya daha fazla) olan herkesin evde kalması gerektiğini bildirin. Enfeksiyon semptomlarını maskeleyebilecek PARASETAMOL / ASETAMİNOFEN, İBUPROFEN veya ASPİRİN gibi basit ilaçlar almak zorunda kalıyorlarsa mutlaka evde kalmaları gerektiğini söyleyin.  Çalışma koşullarını uzaktan çalışma esasına göre yeniden düzenleyin.  (veya evden çalışmalılar).Evlerindeyken de çalışamayacak durumda olanlar için 4857 Sayılı İş Kanununun 65. Maddesi çerçevesinde KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ Başvurusunda bulunun.

• TOPLANTI VE ETKİNLİK DÜZENLEMELERİNDE  COVID-19 RİSKİNİ YÖNETME

İşverenlerin ve organizatörlerin neden COVID-19’u düşünmesi gerekiyor?

Toplantı ve etkinlik düzenlemelerinde COVID-19’un potansiyel riskini düşünmek gerekir,

ÇÜNKÜ

• Toplantı veya etkinliğe katılan kişilerin farkında olmadan COVID-19 virüsünü toplantıya getirme riski vardır. Bu şekilde, diğerler katılımcılarda bilmeden COVID-19’a maruz kalabilirler.
• COVID-19 çoğu insan için hafif bir hastalık olmasına rağmen, bağışıklık sistemleri nedeniyle bazılarını etkileyebilir hatta çok hasta edebilir. Dünya Sağlık Örgütünün Yayınlarına göre, COVID-19′ vakasına yakalanan her 5 kişiden yaklaşık 1’inde hastane tedavisi gerekmektedir.

Toplantı veya etkinlikten ÖNCE; COVID-19 Risklerini Önlemek Veya Azaltmak İçin Diğer Önemli Hususlar;

• Genel Yöneticiler ve/veya Mahalle yetkililerden gelen tavsiyeleri izleyin ve Onlardan gelen tavsiyelerine uyun.
• Her Toplantı ve Etkinlik sürecinde enfeksiyonu önlemek için bir Hazırlık Planı Yapın ve buna uyulmasını sağlayın
• Plan Hazırlama sürecinde, Yüz yüze toplantı veya etkinliğin gerekli olup olmadığını düşünün. Bu toplantının Bir telekonferans veya çevrimiçi etkinlikle değiştirilip Değiştirilemeyeceğini dikkate alın.
• Bu toplantının daha az kişi ile yapılma olasılığını gözden geçirin.
• Toplantı sürecinde otoriteler, Sağlık kuruluşları, Acil durum Müdahale Ekipleri, İlk Yardım Ekipleri ile Acil bir durum için irtibat kurma yollarını açık tutun,
• Tüm katılımcılar için dokular ve el dezenfektanı da dahil olmak üzere yeterli malzemeleri hazır bulundurun. Gerektiğinde herkese sunmak için, Solunum semptomlarını geliştiren cerrahi maskeleri Toplantı ve/Etkinlik Merkezlerinde   hazır bulundurun.
• COVID-19’un nerelerde yaygın olduğunu aktif olarak izleyin. Katılımcılara önceden herhangi bir SEMPTOMLARI varsa veya kendilerini iyi hissetmedikleri takdirde katılmamaları gerektiğini söyleyin.
• Toplantı ve Etkinlerinize katılacak olan tüm organizatörlerin, katılımcıların, Hizmet Tedarikçilerinin ( hazır yemek servislerinin)  ve ziyaretçilerin iletişim bilgilerinin sağlandığından emin olun (  Cep Telefonu Numarası, E-Posta Ve Kaldıkları Adres.)
• Herhangi bir katılımcı şüpheli bir bulaşıcı hastalığa yakalanırsa, ayrıntılarının C Sağlık Bakanlığı ilgili Sağlık Birimlerini ve Mahalli Yetkililer ile paylaşılacağını (KVKK Mevzuatı Uyarınca)  açıkça belirtin. Eğer bunu kabul etmezlerse etkinliğe veya toplantıya katılmalarını engelleyin.

• Toplantıdaki bir kişinin COVID-19 (kuru öksürük, ateş, halsizlik) belirtileriyle hastalanması durumuna hazırlıklı olmak adına bir “ACİL İLK YARDIM PLANI” yapın.

Bu plan asgari olarak şunları içermelidir:

• Kendini iyi hissetmeyen veya semptomları olan birinin güvenli bir şekilde izole edilebileceği bir oda veya alan bu planda yer almalıdır.
• Hastanın bulunduğu yerden en yakın bir sağlık kuruluşuna nasıl güvenli bir şekilde transfer edilebileceklerine dair ulaşım yöntemine planda yer verilmelidir.
• Herhangi Bir toplantı katılımcısının, personeli veya servis sağlayıcısı toplantı sırasında veya toplantıdan hemen sonra COVID-19 için pozitif test yapılması gerekirse ne şekilde ve  kim tarafından yapılacağına Planda yer verin.
• Bu hususta Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Yetkilileriniz OSGB veya İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Yetkililerinin (İSGB) bu toplantı veya etkinliğinizden haberdar edin. Bu planları onların gözetiminde yapın.

1. TOPLANTI VEYA ETKİNLİK SIRASINDA YÖNETME:

• Yapılacak olan bu Toplantı ve Etkinliği daha güvenli bir hale getirmek için Toplantı ve/veya Etkinliğe  katılacak olan  organizatör, Tedarikçi ve bireysel katılımcılara, COVID-19  için almış olduğunuz   önlemler hakkında tercihen sözlü ve yazılı olarak bilgi veya brifing verin.
• Katılımcılarda Güven oluşturun. Örneğin, dokunmadan merhaba demenin yollarını uygulayın.
• Toplantı ve/veya Etkinlik alanında Dezenfekte malzemesi bulundurun. (Örneğin; Kolonya)
• Toplantı mekanında, Katılımcılara öksürdüklerinde veya hapşırdıklarında yüzlerini kapatabilmeleri için yeterli ölçüde havlu peçete bulundurun ,bunları kapalı kutulara atmaları ve/veya zorunlu hallerde dirseklerinin kıvrımı ile ağızlarını kapatmaları gerektiği hakkında bilgilendirin.
• Katılımcılara COVID-19 ile ilgili olarak gerektiğinde, tavsiye almak veya bilgi edinmek için arayabilecekleri iletişim bilgilerini veya bir sağlık hattı Telefon Numaralarını sağlayın. ( Bu bilgileri toplantı ve/veya Etkinlik mekânına duyuru şeklinde asarak da İLGİLİLERİ bilgi sahibi edebilirsiniz
• Katılımcıların ellerini ovmaları için, mekân içerisinde mümkün olduğu sayıda Alkol Bazlı püskürtme cihazları/Aparatları bulundurun.
• Katılımcılar arasına EN AZ 1 METRELİK SOSYAL ALAN BOŞLUĞU Bırakınız.
• Mekânın iyi havalandırıldığından emin olmak için mümkün olduğunca pencereleri ve kapıları açın
• Bölgenizdeki duruma veya katılımcının son seyahatine bağlı olarak, Gerekirse, kişiyi izolasyon odasına yerleştirin. Kişiye, gerektiğinde güvenli bir şekilde ya da belirlenmiş bir değerlendirme tesisine gidebilmesi için bir maske verin. Yapma imkanı varsa TEST YAPTIRIN. ATEŞİNİ ÖLÇÜN.

1. TOPLANTI VEYA ETKİNLİKTEN SONRA YAPILACAKLAR

• Tüm katılımcıların adlarını ve iletişim bilgilerini en az bir ay boyunca saklayın. Bu, olaydan kısa bir süre sonra bir veya daha fazla katılımcı hastalanırsa, bu bilgiler Sağlık Bakanlığı Yetkililerinin  COVID-19’a maruz kalmış olabilecek bu kişileri izlemelerine yardımcı olacaktır.
• Eğer Toplantı veya etkinlik katılımcılarından birisi şüpheli COVID-19 vakası olarak izole edilmişse, Bu durum organizatör tüm katılımcılara 14 gün boyunca semptomlar için kendilerini izlemeleri ve sıcaklıklarını günde iki kez almaları tavsiye edilmelidir.
• Bu kişiler, Hafif bir öksürük veya düşük dereceli ateş (yani 37.3 C veya daha yüksek bir sıcaklık) bile gelişirse, evde kalmalı ve kendi kendine izole olmalıdırlar. Bu, aile üyeleri de dâhil olmak üzere diğer insanlarla yakın temastan (1 metre veya daha yakın) kaçınmak anlamına gelir. Ayrıca, İlgili sağlık hizmeti sağlayıcılarına ve İş Sağlığı ve Güvenliği Birimine ( DETAM.COM.TR  telefon ederek son seyahatleri ve semptomları hakkında bilgi vermelidirler.

1. SEYAHAT EDERKEN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKENLER

Seyahate Çıkmadan Önce;

• Kuruluşunuzun; çalışanlarınızın COVID-19’un yayıldığı alanlarda bulunup bulunmadığı hakkında en son bilgilere sahip olduğundan emin olun. Bunu https://covid19.saglik.gov.tr/

Adresinde bulabilirsiniz

• Edineceğiniz bu bilgilere dayanarak, kuruluşunuz yaklaşan seyahat planlarıyla ilgili faydalanabileceğiniz bilgileri elde eder, oluşabilecek riskleri değerlendirebilirsiniz.
• Ciddi hastalık riski altında olabilecek çalışanlarınızı (örneğin; 65 Yaş ve üzeri Yaşlı çalışanlar ve diyabet, kalp ve akciğer hastalığı gibi tıbbi koşulları olanlar) COVID-19’un yayıldığı alanlara göndermekten kaçının.

• COVID-19 ‘ un olduğu bildirilen yerlere seyahat eden tüm kişilerin Mutlaka İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri ve/veya  kalifiye bir uzman tarafından bilgilendirildiğinden emin olun (örneğin; .İşyeri Hekimi, İSG Uzmanı, Personel sağlık hizmetleri, sağlık hizmeti sağlayıcısı vb.)
• Seyahat edecek personelinize, Küçük şişelerle (100 CL’nin altında) alkol bazlı el ovma dezenfekte malzemeleri vrin, Bu, düzenli el yıkamayı kolaylaştırabilir.

Seyahat ederken:

• Seyahat eden Çalışanlarınızı, düzenli olarak ellerini yıkamaya ve öksüren veya hapşıran insanlardan en az bir metre uzakta durmaya teşvik edin
• Çalışanların seyahat ederken hastalandıklarında ne yapacaklarını ve kiminle iletişim kuracaklarını bilmelerini sağlayın.
• Çalışanlarınız seyahat, hareket veya büyük toplantılarda yerel kısıtlamalara uymalıdır.

Çalışanlarınızın seyahat ettikleri yerel makamların talimatlarına uyduğundan emin olun. (Örneğin, yerel makamlar tarafından bir yere gitmemeleri söylendiğinde buna uymaları gerekir. )

Seyahatten dönüldüğünde

• COVID-19’un yayıldığı bir bölgeden dönen çalışanlar 14 gün boyunca semptomlar için kendilerini izlemeli ve sıcaklıklarını günde iki kez almalıdır.
• Hafif bir öksürük veya düşük dereceli ateş (yani 37.3 C veya daha yüksek bir sıcaklık) bile gelişirse, evde kalmalı ve kendi kendine izole olmalıdırlar. Bu, aile üyeleri de dahil olmak üzere diğer insanlarla yakın temastan (bir metre veya daha yakın) kaçınmak anlamına gelir.
• COVID-19’UN KURULUŞUNUZA GİRMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER
• Yine başlangıçta olduğu gibi, Kurumunuzda COVID-19  olduğundan şüphelenilirseniz bu gibi durumda da  ne yapacağınıza dair bir plan geliştirin
• Yapacağınız planda; hasta kişinin işyerindeki diğer insanlardan izole edileceği bir oda veya bölge yer almalı, hasta kişiyle temas edecek kişilerin sayış belirlenmeli ve hangi sağlık kuruluşuna başvurulacağı yer almalıdır.
• İşyerinizde damgalanma ve ayrımcılık yapmadan risk altında olabilecek kişileri nasıl tespit edeceğinizi ve onları nasıl destekleyeceğinizi belirleyin. Bu tespit yakın zamanda vaka bildiren bir bölgeye seyahat eden kişileri veya onları daha yüksek ciddi hastalık riskine (örneğin diyabet, kalp ve akciğer hastalığı, ileri yaş) sokan koşulları olan diğer personeli içerebilir.
• Planınızdan Yerel halk sağlığı otoritelerini haberdar edin.
• Kuruluşunuz genelinde çalışanlarınızı düzenli olarak tele-çalışmaya teşvik edin. Topluluğunuzda COVID-19 salgını varsa, Bir süre çalışanları uyguladığınız Servis veya toplu taşıma araçlarından ve kalabalık yerlerden kaçınmaları konusunda tavsiyede bulunabilirsiniz. Evden çalışma, çalışanlarınız güvende olurken işletmenizin çalışmaya devam etmesine yardımcı olur.
• İşletmenizin faaliyet gösterdiği diğer topluluklarda  da olası bir salgın vakasını göz önünde tutarak, “ bir beklenmedik durum ve iş sürekliliği planı”  geliştirin

UNUTMAYIN;

• ŞİMDİ COVID-19’A HAZIRLANMA ZAMANIDIR.
• BASİT ÖNLEMLER VE PLANLAMA BÜYÜK FARK YARATABİLİR.
• YAPACAĞINIZ BİR EYLEM ÇALIŞANLARINIZIN VE İŞLETMENİZİN KORUNMASINA YARDIMCI OLACAKTIR.

Dr. İbrahim OĞUR

1. Baş İş Müfettişi

İş Sağlığı ve Güveliği Uzmanı