COVİD-19 (Korona Virüsün) İNSAN AKIL VE RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDE PSİKOLOJİK ETKİLERİ

COVİD-19 (Korona Virüsün) İNSAN AKIL VE RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDE PSİKOLOJİK ETKİLERİ

Çin’ in WUHAN Kentinden başlayıp, 2020 Şubat ayından bu yana 4 aylık bir süredir devam eden COVİD-19 Korona Virüs VAKASI 26 MAYIS 2020 Tarihi itibariyle Dünyada 5 buçuk milyonu geride bırakan, bu Virüs nedeniyle hayatını kaybeden toplam kişi sayısı ise 350 Bine ulaşmıştır.

İçinde bulunduğumuz bu süreçlerde, Haziran ortalarında Yeni Normal Döneme geçiş çalışmaları yapılmaktadır.

Geriye doğru bakıldığında, COVİD-19 un ortaya çıkarmış olduğu yüksek ekonomik maliyetlerin yanında,  bu krizin bir de görünmeyen tarafı ortaya çıkacaktır ki, bu olgu toplum üzerinde en az ekonomik çöküntü kadar etki yaratacaktır. Bu yeni durum; Akıl ve Ruh Sağlığı – STRES tir.

Bu makalemizde; Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)  Ruh Sağlığı Departmanı tarafından yapılmış bir değerlendirmeyi ele alacak, toplumumuz açısından incelemeye çalışacağız.

KORONA VİRÜS SONRASI YENİ NORMAL DÖNEMDE ÇALIŞAN RUH SAĞLIĞI YAKLAŞIMI

COVID-19, Dünyamızın hemen hemen büyük bir kesimini kapsayan birçok coğrafi bölgede, birçok ülkeden insanı etkilemiş ve etkilemeye devam etmektedir. COVID-19 olan insanlara baktığımızda, hastalığın herhangi bir etnik kökene veya Milliyete göre oluşmadığı görülmektedir.

Bilindiği gibi bu öyle bir hastalık ki,  Herhangi bir ülkede herhangi bir kişiyi etkisi altına alabilmektedir. Bu bağlamda, öncelikle hastalanan kim olursa olsun, hastalıktan etkilenen herkesle EMPATİ kurulmalıdır.  Çünkü COVID-19’dan etkilenen bu insanlar hiçbir şeyi yanlış yaptıkları için bu hastalıktan etkilenmediler. Bu nedenle Hastalıktan etkilenmiş herkes nezaket ve şefkati hak etmektedir.

Toplumda, COVİD-19 “kurbanları ” olarak tanımlanan Vaka Seyri Üç aşamadan geçmektedir.

• “COVID-19 Vakasını taşıyanlar”
• “COVID-19’dan tedavi gören insanlar”
• “ COVID-19’dan iyileşen insanlar ”

COVID-19′ hastalığından iyileşen insanlar iyileştikten sonra,  hayatlarına, yapmakta oldukları işleriyle, aileleriyle ve sevdikleriyle devam edecekler. Bu kişilerin toplumdan ayrışmaması önemlidir.

Toplumla kaynaşmak,  Hastalığın yaratmış olduğu STİGMAYI (STİGMA, kelime anlamı olarak yara izi, leke, kişiyi işaretleyen bir utanç ve aşağılama işaretini ifade etmektedir ) azaltacaktır.

YÖNETİCİLERE, İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROFESYONELLERİNE ÖNERİLERİMİZ

Çalışanlar, sevdiklerinin sağlığı ve güvenliği ve COVID-19’un (korona virüs) işlerini ve kişisel yaşamlarını nasıl bozabileceği konusunda yüksek derecede belirsizlik, endişe, endişe ve stres yaşıyor olabilir.

Her şeyden önce, Yöneticiler ve İSG Profesyonelleri olarak,  COVİD-19 Un kişiler üzerinde bırakmış olduğu bu etkileri kabul etmemiz ve Çalışan zihinsel sağlığını koruma ve destekleme yolları da dâhil olmak üzere onlar hakkında açık bir diyalog kurmamız hepimiz için önemlidir.

Bir diğer önemli durum ise, COVID-19 semptomlarından mustarip olanları tanımak ve onları destekleyerek yanlarında olmaktır.

Unutulmamalıdır ki, Çalışanlar, İşyerlerinde COVİD-19 ile ilgili olarak hangi hizmetlerin mevcut olduğu ve çeşitli çalışma seçenekleri hakkında onlara tavsiyede bulunabilecek yöneticileri / amirleri ile konuşmak isteyebilirler.

Buradan hareketle; COVİD-19 ( Korona Virüsü) ile ilgili bilginizi ve iletişim içerisinde olduğunuz COVİD-19 kriz danışmanlığı hattınızı, 365 gün süreyle açık tutun.  Bu hattan çalışanlarınızın bilgi edinmelerini ve onlarında yılda 365 gün bu hatlara erişmesini sağlayın.

Bu konuda Çalışan Destek Programı ve e-danışmanlık hizmeti veren www.detam.com.tr ve 444 6 596 Nolu Hattan bu konuda daha fazla bilgi ve hizmet desteği  alabilirsiniz.

ÇALIŞANLARA  RUH SAĞLIĞI İÇİN ÖNERİLERİMİZ ;

Muhtemeldir ki, COVİD-19 Sonrası iş başlangıcı,  her zamanki gibi bir başlangıç olmayacaktır. “YENİ NORMAL DÖNEM”  olarak adlandırılan bu dönemde, bir süre, daha önce ki zamanlar kadar etkili ve verimli çalışmakta sorun yaşayabilirsiniz. Kendinizi sıkmayın.  Bir PANDEMİ ile zihinsel sağlığınızı yönetmenin tek bir doğru yolu yoktur. İlk hatırlamanız gereken şey; Yalnız olmadığınızdır.

• Her şeyden önce, Akıl Sağlığınıza Dikkat Edin Zihinsel sağlığınızı korumaya yardımcı olabilecek faktörler hakkında bilgi edinin. Ayrıca, riski riske atabilecek faktörleri öğrenin.
• Güvenilir Kaynaklardan Bilgi Alın.
• Bilgili Kalın, Ancak Covıd-19 Hakkındaki Haberleri Kendiniz İçin Süzgeçten Geçirin.
• Haber Hikâyelerini Bir Süre İzlemeye, Okumaya Veya Dinlemeye Ara Verin. Krizi Duymak Ve Görüntüleri Tekrar Tekrar Görmek Üzücü Olabilir.
• Vücudunuza Önem Verin. Derin Nefesler Alın, Gevşeyin Veya Meditasyon Yapın. Sağlıklı, Dengeli Yemekler Yemeye Çalışın, Düzenli Egzersiz Yapın Ve Bolca Uyuyun.
• Yürümeye, Adım Atmaya Zaman Ayırın Ve Günlük Rutininizdeki Beklenmedik Esneklikten Nasıl Yararlanacağınızı Düşünün.
• Bağlı Kalın. Arkadaşlarınız Veya Ailenizle Duygu Ve Endişeleriniz Hakkında Konuşun.
• Sağlıklı İlişkiler Sürdürün Ve Diğer İnsanların Duygu Ve Kararlarına Saygı Gösterin.
• Zor Durumlarla Uğraşanlara Destek Ve Empati Gösterin.
• Kontrolünüz İçinde Olanları Belirleyin Ve Enerjinizi Kendi Kontrolünüzde Sizi En Çok Endişelendiren Şeylere Yönlendirmeye Çalışın.

Hasta Yakınlarına ÖNERİLERİMİZ;

• Kendinizi korumaya devam edin. Kendilerini koruyanlar Başkalarına ihtiyaç duydukları zamanda hem destek, hem de yardımcı olabilirler. Örneğin, komşularınızı veya topluluğunuzda ek yardıma ihtiyaç duyabilecek kişileri telefonla kontrol edin. Topluluk olarak Birlikte çalışmak, COVID-19’un birlikte ele alınmasında dayanışma yaratmaya yardımcı olacaktır.
• COVID-19 Hastalığı yenerek yaşama dönen, yakınlarınızız, olumlu ve umut dolu öykülerini ve olumlu imajlarını aktarma fırsatları yaratın. (Örneğin, Sevilen birinin COVİD-19 ile ilgili deneyimlerini paylaşması,  iyileşen veya hastaya destek olan kişilerin hikâyelerini anlatması )
• COVID-19’dan etkilenen insanların tedavilerinde destek sağlamak, Hayat kurtarmak ve sevdiklerinizi güvende tutmak için mücadele eden onurlu Sağlık çalışanları topluluklarının COVİD-19 u yenme başarısında oynadıkları rolü takdir edin.

SAĞLIK ÇALIŞANLARI İÇİN ÖNERİLER

Sağlıklarını Baskı altında hissetmek, Sağlık Çalışanları ( Doktor, Hemşire ve diğer sağlık personeli)  için olası bir deneyimdir.  Sağlık çalışanlarının vaka müdahalelerinde kendilerini Sessiz olarak bu şekilde hissetmeleri normaldir.

Stres ve onunla ilişkili duygular hiçbir şekilde işinizi yapamayacağınız veya zayıf olduğunuzun bir yansıması olarak kabul edilemez.  Bu süre zarfında Zihninizi yönetme, sağlık ve psikososyal refahınız, fiziksel durumunuzu yönetmek kadar önemlidir.

1. Sağlık çalışanları için Bu durum bir sürat değil, bir maratondur. Bu bağlamda Sağlık çalışanı konumu ne olursa olsun, Şu aşamada kendine iyi bakmalı, Yeterli gücü kazanmak, direnci sağlamak için,  yararlı başa çıkma stratejileri kullanmaya çalışmalıdır.
2. Çalışma sırasında veya vardiyalar arasında dinlenmeli ve mola vermelidir. yeterli ve sağlıklı yiyecekler yemeli, aile ve arkadaşlarıyla iletişim halinde olmalıdır.
3. Sigara, alkol veya diğer Yararsız ilaçların kullanımından kaçınmalıdır. Bunlar, Uzun vadede zihinsel ve fiziksel durumunu kötüleştirebilir.
4. Ayrıca COVID-19 salgınında olumlu düşünme, birçok sağlık çalışanı için eşsiz ve eşi görülmemiş bir Pozitif senaryodur.
5. Bazı sağlık çalışanları bulaştırma veya korku nedeniyle maalesef aileleri veya topluluklardan kaçınma semptomları yaşayabilir. Bu davranış, zaten zor olan durumu çok daha zor hale getirebilir. Eğer mümkünse, Dijital İletişim yöntemleri ile sevdiklerimizle bağlantıda kalmak, korumanın bir yoludur. Sosyal destek için iş arkadaşlarınıza, yöneticinize veya diğer güvenilir kişilere başvurup, meslektaşlarınızın size benzer yaşanmış deneyimlerinden istifade edebilirsiniz.
6. Güvenilmeyen iletişim biçimlerini engelleyin. Mümkün olduğunca, yalnız, Entelektüel, bilişsel ve psikososyal bilgileri takip edilmelidir.
7. Mevcut kaynaklarla COVID-19’dan etkilenen kişilere nasıl destek sağlanacağı ve nasıl bağlantı kurulacağı öğrenilmelidir. Bu özellikle zihinsel sağlığa ve psikososyal desteğe ihtiyaç duyanlar için önemlidir. Zihinsel sağlık sorunları ile ilişkili damgalama, hem COVID-19 hem de ruh sağlığı koşulları için destek sağlamak üzere öncelikli ruh sağlığı durumlarına yönelik klinik rehberlik içerir Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanmış İnsani Yardım Müdahale Kılavuzu mutlaka incelenmelidir.

Dr. İbrahim OĞUR

1. Baş İş Müfettişi

İş Güvenliği Uzmanı